Verdwenen Bergh
Geplaatst op dinsdag 1 december 2015 om 12:15 — Laatst bijgewerkt op woensdag 30 december 2015 om 0:31
AVele zaken zijn in de loop van de jaren verdwenen uit Bergh. De waarde is moeilijk te bepalen, maar herkenbaar was het wel.
Braamt - Boerderij Hegeman
Type: Boerderij
Adres: Zeddamseweg 1a in Braamt
Bij de straatnaamgeving op 1 september 1964 werd het adres Braamt 13 veranderd in Zeddamseweg 1. Klimop Interieurbeplanting van B. Hegeman kreeg later nummer 1 en bij de boerderij werd een a toegevoegd. Voordat de boerderij Braamt 13 kreeg toegewezen, was het huisnummer 12/1. Molenaar Koenders had nummer 12 en toen Willem Hartjes (getrouwd met Hendrica Petronella Jansen) als naaste buur nieuw bouwde werd er /1 toegevoegd.
In 2009 werd de witte boerderij van Hegeman, Zeddamseweg 1a in Braamt afgebroken.
Links: Berghapedia | Google Maps
Lengel - Boerderij Pancraas Smit
Type: Boerderij (krukboerderij)
Adres: (omgeving van) 's-Heerenbergseweg 7 in Lengel
De krukboerderij van Pancraas Smit lag ongeveer op de hoek waar de Brede Steeg/Ulenpasweg op de 's-Heerenbergseweg in Lengel uitkomt, links van het voormalige autobedrijf. Met lede ogen hebben we allemaal het mooie gave krukboerderijtje van Pancraas Smit aan de 's-Heerenbergseweg in Lengel zien verkrotten, tot het enkele jaren geleden uiteindelijk afgebroken werd, maar Olaf Giezenaar maakte nog tijdig wat foto's.
De boerderij is vanouds een woon-werkgebouw met vee en mens onder één dak, in het los hoes zelfs in één ruimte. Een brandmuur gaat later mens en dier scheiden, waardoor het woondeel van de hallenhuisboerderij een echte woning is geworden.
De boer stelt in de loop der tijden steeds hogere eisen aan dit gedeelte en zoekt daarvoor meer ruimte. Dat kan door aan één kant van de woonkamer/keuken de bescheiden ruimte stevig te verhogen. Het laag doorgetrokken dakschild wordt vervangen door een hoger zadeldakje, met de nok dwars geplaatst. Meestal wordt in deze 'nieuwe kamer' uitgevoerd als een opkamer met een neerkeldertje eronder. Deze kamer steekt wat uit ten opzichte van de zijgevel van het achterhuis.
Het dak heeft nu een L-vorm en de plattegrond ook. Die L lijkt op een (deur)kruk (met een greep aan één zijde), vandaar de naam krukboerderij.
De krukboerderij komt steeds meer voor in de 17e eeuw. In de 19e eeuw wordt volgens hetzelfde idee ook aan de andere kant van de grote kamer ruimte gewonnen, waardoor het dak en de plattegrond de vorm van de letter T krijgen en zo de naam T-boerderij verklaren.
Links: Berghapedia | Google Maps | Foto's
's-Heerenberg - Beenen
Type: Bloemenmagazijn
Adres: Klinkerstraat 2 in 's-Heerenberg
Het pand van Bloemenmagazijn Beenen is er niet meer.
Het statige pand dat tegenover de Lidl stond is afgebroken omdat er een nieuwe weg komt die naar het erachter gelegen nieuwe wijkje voert. Een en ander is in 2013 gerealiseerd. en heeft de naam 'Achter de Kom' gekregen.
Links: Berghapedia | Google Maps
's-Heerenberg - Boerderij de Kamp
Type: Boerderij
Adres: Plantsoensingel Midden 2 in 's-Heerenberg
De Kamp is de naam van een voormalige boerderij aan de Plantsoensingel Midden te 's-Heerenberg. In 2001 was de functie woonhuis / leegstaande winkel (geen monument) en de naam stondt op de gevel. De hoofdvorm van deze boerderij is nog oorspronkelijk, maar voor het overige heeft het pand zijn oorspronkelijke karakter verloren. De gevels van het voorhuis zijn volledig nieuw opgetrokken in een modernere steen. Het achterhuis werd ingericht tot supermarkt, (oa Super de Boer) waarbij de gevelopeningen veranderd zijn.
In 2010 is het pand gesloopt voor de nieuwbouw van de Super Coop supermarkt.
Links: Berghapedia | Google Maps
's-Heerenberg - Borstelfabriek
Type: Borstelfabriek
Adres: Muntwal en later Molenpoortstraat in 's-Heerenberg
In 1892 werd in 's-Heerenberg de "Nederland-Duitse Borstel- en Kwastenfabriek" gevestigd van de Emmerikse firma Heiming-Bocks & Schulte, later Heiming-Schülte & Co geheten. De Borstelfabriek vestigde zich aan de Muntwal, vroeger Noordwal genoemd. Borstelfabricage was de enige industrie die 's-Heerenberg indertijd rijk was. Als meester-borstelmakers werden vakmensen uit Duitsland aangetrokken. Zo kwamen bijvoorbeeld als werkmeesters Robert Dünnwald en Johann Hubert Stein naar deze contreien, nu nog bekende 's-Heerenbergse namen. De fabriek groeide in de begintijd meteen voorspoedig en werd al spoedig te klein. Na enkele jaren werd daarom een heel nieuw pand aan de Molenpoortstraat betrokken, op de plaats waar thans het winkelcentrum Molenpoort is gelegen. Hier werd het bedrijf voortgezet onder de naam "Van Gulpen en Swertz" en enkele jaren later werd de naam nogmaals veranderd in "Nefah", Nederlandse Fabriek- en Handelsmaatschappij. De oude fabriek werd verbouwd tot volkswoningen. Het geheel werd in de jaren 1940-1941 gesloopt om plaats te maken voor de woningen die er nu nog staan.
Links: Berghapedia | Google Maps Muntwal | Google Maps Molenpoortstraat
's-Heerenberg - Probat
Type: Metaalfabriek
Adres: Oudste Poortstraat in 's-Heerenberg en Dahliastraat 2 in 's-Heerenberg
De Emmerikse metaalfabriek Probat werd in 1923 opgericht en maakte onder meer heetwaterovens voor bakkerijen.
Voor 1930 was de Probat gevestigd in de Oudste Poortstraat te 's-Heerenberg. Op de voorgevel van het pand stond, naast het logo, de tekst "Heetwaterovens en Kneedmachines".
In 1930 vestigde zich een filiaal aan de Dahliastraat 2 in 's-Heerenberg, waar toen 39 mannen werkten. Telefoon 26 staat in het adresboek 1935 in de rubrieken Machines Fabrieken en Bakkerijmachines fabrieken. In topjaren werden er tot 350 ovens gebouwd en geplaatst en had men 90 man personeel.
Op 3 januari 1959 werd het 30-jarig jubileum van toenmalig directeur G. van Onzenoord gevierd.
Na de sluiting in 1978 zette Jazo BV het onderhoud aan ovens nog even voort. Het Probatgebouw is inmiddels verdwenen.
Links: Berghapedia
's-Heerenberg - Nuy
Type: Matrassenfabriek / Meubelfabriek
Adres: Oudste Poortstraat 8 / Lengelseweg 62a in 's-Heerenberg
Nuy's matrassenfabriek was gevestigd in voormalig Hotel Welvant aan de Oudste Poortstraat te 's-Heerenberg. Binnen een half jaar, eind 1953 begin 1954, ontstond er tweemaal een felle brand in het pand.
Later vestigde Wim Nuy zich in een voor die tijd grote meubelfabriek en meubelshowroom aan de Lengelseweg te 's-Heerenberg. Het gebouw werd getypeerd door vier à vijf grote bogen.
In de jaren zestig werkten daar zo'n zestig personen aan het maken van matrassen en stalen meubelen. In november 1961 is een uit Amerika afkomstige machine geplaatst voor het maken van spiraalmatrassen. Hierdoor werd de productie verhoogd, gelijk aan het extra inzetten van acht mensen.
Begin jaren zeventig brandde het pand van Nuy weer geheel af. Tegenwoordig is op deze plek Van Dillen Meubelen gevestigd. Het bedrijf van Nuy verhuisde na de laatste brand naar een manege net buiten Lengel, richting Azewijn.
Links: Berghapedia | Google Maps O Poortstraat | Google Maps Lengelseweg |
Zeddam - Aaldering
Type: Hotel
Adres: Benedendorpsstraat 2B in Zedam
Alias: De Gouden Leeuw | Van remmen | Het Kegelhuis
Het kruispunt van de 's-Heerenbergseweg/Kilderseweg en de Bovendorpstraat/Benedendorpstraat werd sinds mensenheugenis omzoomd door vier karakteristieke historische panden. Het huis van dokter Hoogland op de ene hoek is van de ondergang gered. Dat kunnen we helaas niet zeggen van het meer dan 100 jaar oude Zeddamse café op de andere hoek dat deel uitmaakte van Hotel Aaldering dat ten prooi is gevallen aan de behoefte aan nieuwbouw die het centrum van Zeddam in de een totaal ander karakter heeft geven. Het pand is vanaf het begin onafgebroken als horecagelegenheid in bedrijf geweest.
Enkele Zeddammers hebben zich er sterk voor gemaakt om in de nieuwbouw die op de hoek ontstaat wat kenmerken van het oude café terug te laten komen.
Links: Berghapedia | Google Maps
Zeddam - Huisje van Krachten
Adres: Kerkweg in Zeddam
Het huisje van de familie Krachten stond op de hoek van de Kerkweg en de 's-Heerenbergseweg en de ruimte rechts daarvan, maar links van Kappert, nu huize Willy (opvangcentrum). Vermoedelijk heeft de afbraak begin jaren 60 hebben plaatsgevonden. Waarom dat gebeurd is niet bekend. Er heeft ook een noodwoning gestaan van de familie Bodde.
Link: Berghapedia | Google Maps
