Plat praoten in Emmerik
Geplaatst op woensdag 1 november 2017 om 20:53
[Geplaatst: november 2017]
Gisteraovend ware wi-j uutgeneudig veur ‘t 50 jaorig jubileum van de Proot Platt Stammtisch in Emmerik. Ze hadden een feestelijke bi-j eenkoms beleg, um dat heugelijke feit te viere. Wi-j as warkgroep dialect van de Heemkundekring hadden van zo’n aovend een filmke gemaak en dat aan eur kado gegaeve.
Umdat veur de eerste wereldoorlog de geut (grens) eigelijk nog niet ech bestond en wi-j aan beide kanten allemaol ’t zelfde plat praotten, was er völ menseluk kontact aover en weer.
’t Viel mien al op, dat in de groep völ nederlandse namen veurkommen. Op de bi-jeenkoms kwam ik ook al gouw een naamgenoot uut Emmerik tege. Hi-j was denk ik, nog een bet-aover groot achternaef van mien. Leuk met um kennis gemaak en wi-j konne ons goed in ’t plat onderholden. Dat was een leuke bi-jkomstigheid bi-j zo’n bezuuk aan de vergadering.
Ik ging naeve een vröwke zitte en begon met eur te praoten. Kom gi-j ook uut Emmerik, vroeg ik. Jao, zei ze maor oorspronkelijk kump mien familie uut Holland, en wel uut “ Aaswajn” . Waor lig dat dan, vroeg ik. Dat is een klein plaetske bi-j Sirrebarg, vertelde ze. Toen begrep ik, dat ze Azem bedoelde. Jao, mien opa kwam daor vandaan, en heitte Dillen, gebore in 1873. Leuk, zei ik tege eur, daor bun ik ook gebore en opgegrööjd. Leuk da we hier mekare tegekommen.
De prootclub had ook wat muzikanten, Andre van Gessel met zien begeleidingsgroep, uut Sirrebarg uutgeneudig um wat mooie dialectliedjes te zinge. ’t Bleek dat die liedjes allemaol goed aoverkwamme bi-j de lu-j uut Emmerik. Allerei dinge kwammen in de liedjes aan de orde, zoas smokkele, in Duitsland warke, Emmerikse kermis viere, haering- en koffie kope in Sirrebarg op de mark, umdat ’t daor lekkerder of goejekoper was.
Ze hemme ook een Proot Platt woordeboek gemaak met zo’n 16 duuzend weurd. ’t Was een heel wark um dat te doen, maor ’t was de moeite weerd. Gi-j mot bi-j ’t laeze ervan goed uutkieke, daj ’t goed uutspraek, want ’t is fonetisch geschreve, met de duitse schrief wieze. Das veur ons wat lastig, en gi’j mot er ech aan wenne. Maor naor een hötje köj der goed met umgaon. Hieronder is een veurbeeld met een paar regels uut ’t Emmerikse volkslied.
Moij Emmerek.
Wo de Rhin löpt dör dat moije grüne Land.
Wo de brögg de Wäg wiest nor de gönne kant.
Wo van Holland Köst kömmt fresse Wend harin.
Dor lett onse Heimat: Emmerek an de Rhin.
Sinds de Pruusen in Emmerik de baas wieren, wier Hoogduits verplich op school, net zo as ’t bi-j ons nederlands op de schole, en de “geut” wier toen een echte taalgrens. Zo zun wi-j toch uut mekaar gegrööjd. De olde minsen könne ’t nog wel. ’t Is net as bi-j ons, de jeug sprik ’t niet meer en de olden starven uut.
Azemer
Tekst: Dialect
