Berghse Praot en Woord van de maand februari 2018: wah duch ow?
Geplaatst op woensdag 7 februari 2018 om 22:09
Op facebook is in de laatste dagen van januari deze post te vinden:
Zeh, gabber, hoe liek’t ow? Aj tusse al dah stompzinnege karnevalsgedoe nog efkes tied kun vinde, moj dih toch es efkes leaze. En vergeat nie dah muziekske te luustere. Wah duch ow? Za’k maor vas kaartjes bestelle?
De schrijver vraagt naar wat de lezer ervan vindt. Hij zegt niet “Wat vind jij?” In Oost-Nederlandse dialecten wordt daarvoor een oude vorm van het onpersoonlijke werkwoord ‘dunken’ gebruikt.
Niet met ‘gi-j’ als onderwerp in de zin, maar het woord ‘ow’ als lijdend voorwerp. De werkwoorden ‘dunken’ en ‘denken’ lijken erg op elkaar. De woorden hangen dan ook etymologisch nauw samen.
De vorm ‘duch’ is interessant, omdat het verwijst naar de oude verledentijdsvorm van ‘dunken’ (‘docht’ in het Nederlands en ‘deucht’ in ’t Duits). Het werkwoord ‘denken’ kent immers ook een ‘ch’ in de verleden tijdsvorm (‘dacht’). Het dialect heeft in de tegenwoordige tijdsvorm de ‘ch’-klank overgenomen.
En nog iets … het bovenstaand citaat laat nog zo’n constructie met ‘ow’ in dezelfde betekenis van ‘ergens iets van vinden’ zien: “Hoe liek ’t ow?” Het standaardnederlands gebruikt het werkwoord ‘lijken’ vooral in de niet-vragende vorm: “Mij lijkt dat ….”. Het dialect kan beide kanten op: “Liek ow dah wah? > Dah liek mien niks!”
>>> Woord van de Maond]
In de Berghse Praot de teks 'Wagebouw' van Henk Harmsen uut de tachtiger jaore. Eigelek is d’r niet zo völ veranderd in den tied. D’r wudt nog altied duftig gebouwd, foeligheid uutgehaald en ook ’n bitje gedronke, tijdens ’t bouwe niet völ, maor nao de tied zeker. Laot ow inspirere, zo’k zegge….
Tekst: Antoon Berentsen
