Azems verzet
Geplaatst op donderdag 2 april 2020 om 14:31
[02-04-2020, stem van Montferland]
Het is al weer 75 jaor geleije dat de oorlog afgelope is. Dat wödt now uutbundig gevierd in alle plaatse dus ook in Azem. De Azemse minse hemme, net zo as völ andere, ook geleije onder den vieze oorlog. De moffe staken as afscheidscadeau op de laatste dag nog efkes de mooie kerk in brand. Ze ware bang dat de Canadeze de kerktore zolle gebruke as uutkiek pos zodat ze konne zien waor as ze hen ginge op hun vluch. Daor hoefde de aoverwinnaars eigeluk niet lang aover nao te denke, zi-j ginge jao toch weer terug naor hun heimat. Maor in plaats van peerd en pantserwages, die ze bi-j zich harre toen ze kwamme, ginge ze now met onze gejatte fietse en kinderwages weer naor huus. ’t Was een grote ramp dat die nach de kerk afbrien, en ook nog een paar boerderi-je die in de buurt stonne, metnamme in de vuurzee deur de vonke-raege.
In de oorlog kwamme ook een aantal minse in Azem die groot gevaor liepe veur de Duitsers. Bi-j verschillende boere wiere zi-j verstop en daoke onder. Het bekendste onderduikadres was bi-j de familie Garben. De familie Straus uut Sirrebarg ware de bekendste joodse minse in laevesgevaor. Joep en Agje Garben harre ze goed verstop in ’t strooi op de häöjzölder. Op een plekske van ongeveer één bi-j twee meter moezze ze door zun dus slaope en huuze met z’n drie-jen. Um ze goed te verzörge en veilig veur de Duitsers verborge te holde, was d’r een verzetsgroep opgerich, die dat allemaol regelde. Vaak met gevoor veur eige laeve, want as de moffe d’r achter kwamme dan ware ze d’r gewaes, oftewel ze wiere doodgeschaote. Gelukkig is ’t allemaol goed gegaon, mede umdat de Azemse minse stil methielpe en de mond dich hielde.
Now 75 jaor later kriege de verzetsminse een monument en ook veur de Azemse minse. Ze hemme ’t helemaol verdiend. Dat von de staat Israel allang, want een paar van de verzetsminse hemme een hoge onderscheiding van staat Israel gekrege. Op 5 mei wödt dit monument onthuld same met de burgemeister, de Azemse kindere en alle Azemse minse. Dit was de bedoeling, maor deur de Corona-crisis wödt alles anders…
Ook herdenke wi-j dat 6 jaor lang de veurmalige zaal Alofs as noodkerk het gediend. Toen konne de minse nog niet zonder kerk, now is hi-j ook afgeslaote en d’r mag niemand meer in. Tiede verandere, in 1945 afgebrand en now dich umdat d’r gin belangstelling genog meer veur is. Wi-j motte ’t d’r maor met doen want de tiedsgeest bepaolt ons laeve. Maor wi-j haope dat hi-j nog een hötje blif staon as een bindend element veur de Azemse gemeenschap.
Azemer
Tekst: Dialect
