Bijdrage Dialekwarkgroep aan de Boekenweek Achterhoek & Liemers 2017

De smaak per fiets achternao

(Antoon Berentsen (Liemers))

1 en 1 = 2, dachte Tom en Sierk. De uut ‘n Loo’se horecafamilie stammende Tom miek graag rundjes deur de Liemers op zien racefiets. Zo bu’j snel daor, waor de lekkere dingen gräöje, waor gi-j in de kökke mooie gerechte van könt make. “Ik denk alleen maor aan smaak en aete.” Tom is kok van beroep. En a’j daor now ‘s ’n boek van mie:k, mot zien collega Sierk gezeit hemme. Den had al dukker met dat bieltje gehak. Same trokke zi-j d’r op uut. Tom op de motor en Sierk in ’t zi-jspan. Start in Duuve, helm op, kaart d’r bi-j, en dan langs vieftien bedrie:ve. Kie:ke, kaoke en pruuve was ’t plan.

Bi-j de vruchte en gruuntes van Ellen en Frank Wilting wazze ze al heel rap. De beie koks zun veural verrukt van de eerbaeze en framboze en de duuzende insekte die disse zuutigheid tege infekties motte bescherme. Zi-j bedachte zich wa’j daormet now lekker kon make. ’t Wier heel deftig ’n “Crème brûlée met hangop en frambozen”. ’n Mooie grote telder met goldkleurige crème in ‘n kummeke en ’n garnering van met hangop gevulde framboze verscheen bi-j Frank en Ellen op de fruitkisjes tussen de struuke in de kas. Dah was smulle! En krek zo zie-j ’t terug in “Lekker op z’n Liemers”, ‘t 72 pagina’s dikke boek met verhale, recepte en de prachtige foto’s van Sierk. ’t Gevolg was natuurlek dat de Wiltings now ook boekhandelaar zun, want de buu:k zun op de boerderi-j te kriege.

Wat de beie here opvie:l, was dat de Liemers zo allerbastend breed is. “Als je in Friesland bent, heb je alleen maar koeien,” zeg Sierk, “en hier heb je ALLES!” De Liemers het kasse, akkers en weilande, koeie, kippe en varkes, kae:s, bier en tegeswoordig ook wien!

Veur de kaes reje de twee koks naor melkveeboerderi-j Köning in ’t buutegebied van Zaender, waor drie gezinne -de naozate van Jan en Riet Köning op hun boerderi-jke in Giesbaek- ’t bedrief draejende holde. Van hun melk make ze daor de romige ‘Witte van Köning’. Tom en Sierk nemme daorvan wat met en komme terug met ’t recept “Terinne van Kleintje Köning met een sorbet van groene appel”. Geleuf maor dah dat smie:k!

Smake, dah deej ook de Cabernet Blanc van 2010, de wien van Wijngoed Montferland den zelfs ’n internationale golde medaille won. In Gendringe en ook naeve Huus Bargh make Leon en Magda Masselink sinds 2006 wien van eige baojem. De name van die wien zun duk ook van eige land: ‘Alderbastend’ hiet d’r een, en ook de Barghse grave worde op de fles vernuump. Zo hiet ‘n roje ’Het Dilemma van Hendrik’. En dan is d’r ook nog ‘n cuvee ’Maria Elisabeth’. Die geliefde gravin hiette met de achternaam Van Nassau en stierf 1599 op slot Ulft. De koks kaoze echter veur ‘Het Geheim van Françoise’ en lieerden eur met ’n zeebaars.

A-j vraog: Is d’r now ’n typisch Liemerse smaak? Nee, daor krie:ge wi-j gin antwoord op. Tom en Sierk holde van lekker aete make en kie:ke nie:t honderd jaor trug op olde boerekost as in ‘t Achterhoekse kaokboek ‘Potdeurmekare’. Maor gröts könne ook zi-j waeze op typische streekprodukte as de Die:mse torenkoek van bakker Berntsen. Daor mie:ke zi-j lekkere wentelteefjes van en deeje d’r ook nog bloe:dwos bi-j bakke. En gröts ook op de Liemerse Lummels van slager Franz Gerritsen, de wos den net veurig jaor internationaal met gold bekroond geworde is.

Zo is veur Sierk en Tom de Liemers niet alleen ‘helemaal goed!’, maor ook kats lekker!